5-HTP: Οφέλη, Χρήσεις, Δοσολογία και Παρενέργειες

Η 5-υδροξυ-τρυπτοφάνη (ή αλλιώς 5-HTP) παίζει σημαντικό ρόλο στην ποσότητα της σεροτονίνης που παράγει το σώμα μας. Με πολλά προβλήματα υγείας να συνδέονται με τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης, πολλοί άνθρωποι πλέον στρέφονται σε συμπληρώματα με 5-HTP για να ενισχύσουν την ευημερία του σώματός τους. Για να μάθετε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την 5-HTP κι εάν τα συμπληρώματα αυτά είναι κατάλληλα για εσάς, συνεχίστε την ανάγνωση

Τι είναι η 5-HTP;

Η 5-HTP είναι ένα φυσικό αμινοξύ που προέρχεται από την L-τρυπτοφάνη (επίσης αμινοξύ). Όταν καταναλώνουμε τρόφιμα πλούσια σε L-τρυπτοφάνη, τα ένζυμα του οργανισμού μας μετατρέπουν το οξύ σε 5-HTP, το οποίο στη συνέχεια μετατρέπεται σε 5-HT, δηλαδή στη γνωστή μας σεροτονίνη.

Μπορεί να φαίνεται λίγο περίπλοκο, αλλά η 5-HTP αυξάνει τα επίπεδα της σεροτονίνης, που είναι γνωστή και ως "μόριο της ευτυχίας", η οποία με τη σειρά της επηρεάζει δυνητικά ολόκληρη την ευημερία του οργανισμού μας.

Για τους περισσότερους από εμάς, η κατανάλωση τροφίμων που είναι πλούσια σε L-τρυπτοφάνη, όπως οι σπόροι, η σόγια, το τυρί και η γαλοπούλα, μας παρέχουν επαρκή επίπεδα 5-HTP. Ωστόσο, μερικοί επιλέγουν τα συμπληρώματα 5-HTP για να αυξήσουν τα επίπεδα της σεροτονίνης τους. Θα αναφερθούμε σύντομα στο γιατί, αλλά εν τάχει μπορούμε να πούμε πως τα μεγαλύτερα επίπεδα σεροτονίνης μπορούν να βοηθήσουν σε παθήσεις που σχετίζονται με τη διάθεση, τις ημικρανίες και τις διαταραχές του ύπνου.

Ευτυχώς, οι σπόροι ενός φυτού της Δυτικής Αφρικής, του Griffonia simplicifolia, παρέχουν άφθονες ποσότητες 5-HTP και με προσεκτική επεξεργασία μπορούν να μετατραπούν σε άμεσα διαθέσιμα κι ασφαλή συμπληρώματα.

Τώρα που γνωρίζουμε από πού προέρχεται η 5-HTP, ήρθε η ώρα να εμβαθύνουμε στο πώς μπορεί να ενισχύσει την ευημερία μας.

Είναι αποτελεσματική η 5-HTP;

Οι έρευνες που έχουν διενεργηθεί μέχρι στιγμής δείχνουν μια συσχέτιση μεταξύ των χαμηλών επιπέδων σεροτονίνης και του αυξημένου κινδύνου κατάθλιψης, ημικρανίας και διαταραχών ύπνου. Η λογική υπόθεση είναι πως η αύξηση των επιπέδων σεροτονίνης (μέσω συμπληρωμάτων 5-HTP) μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.

Φυσικά, αυτές οι παθήσεις είναι πολύ πιο περίπλοκες από την απλή συμπλήρωση ενός μόνο νευροχημικού, αλλά μελέτες δείχνουν πως θα μπορούσε να είναι ένας καλός τρόπος για να ξεκινήσετε το ταξίδι σας προς τη θεραπεία. Ας εξετάσουμε λοιπόν μερικά από τα στοιχεία που υποστηρίζουν τη χρήση των συμπληρωμάτων 5-HTP.

Κατάθλιψη

Το ιατρικό περιοδικό Trends in Pharmacological Sciences^[1] προσπάθησε να κατανοήσει τις επιδράσεις των συμπληρωμάτων 5-HTP στην ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη. Υπό κανονικές συνθήκες, οι επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) αυξάνουν τα φυσικά επίπεδα της 5-ΗΤ στον εγκέφαλο. Ωστόσο, σε ασθενείς ανθεκτικούς στη θεραπεία, η διατήρηση ελαφρώς αυξημένων επιπέδων δεν αρκεί για την καταπολέμηση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, λοιπόν, τα άτομα στρέφονται σε συμπληρώματα 5-HTP για να αυξήσουν περαιτέρω τα επίπεδα σεροτονίνης, συμπληρωματικά με τις παραδοσιακές φαρμακευτικές αγωγές.

Ένα ζωικό μοντέλο καταθλιπτικής συμπεριφοράς δείχνει ότι τα συμπληρώματα 5-HTP "αυξάνουν σημαντικά την 5-HT" και σύμφωνα με αυτό, τα φάρμακα βραδείας αποδέσμευσης (SR) 5-HTP θα μπορούσαν να είναι δυνητικά μια "ασφαλής κι αποτελεσματική" μέθοδος αντιμετώπισης και στους ανθρώπους.

Ημικρανίες

Μια άλλη κατάσταση που συνδέεται συχνά με τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης είναι οι ημικρανίες. Ενώ η ακριβής αιτία των ημικρανιών δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητή, η 5-HT μπορεί να είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει στην εμφάνιση και θεραπεία τους σύμφωνα με μια μελέτη του 2011^[2]. Οι ερευνητές διαπίστωσαν μια σχέση μεταξύ των χαμηλών επιπέδων σεροτονίνης και των ημιπληγικών ημικρανιών εξετάζοντας δύο αδέλφια με διάφορες εξουθενωτικές γενετικές παθήσεις.

Αν και η έλλειψη σεροτονίνης είναι πιθανώς μέρος ενός ευρύτερου προβλήματος που σχετίζεται με τη σηματοδότηση των κυττάρων, υπάρχει η πεποίθηση ότι ορισμένοι τύποι ημικρανιών θα μπορούσαν να προκληθούν ή να επιδεινωθούν λόγω της ανεπάρκειας σεροτονίνης.

Διαταραχές ύπνου

Ο ρόλος της 5-HTP στον ύπνο είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, καθώς η τα συμπληρώματα μπορούν να αυξήσουν την εγρήγορση^[3] που νιώθει κάποιος. Από την άλλη πλευρά, τα υψηλότερα επίπεδα σεροτονίνης (ως αποτέλεσμα της συμπλήρωσης 5-HTP) μπορούν να αυξήσουν τη διάθεση κι επομένως να καταπολεμήσουν ορισμένα από τα προβλήματα που σχετίζονται με τη ψυχολογική κατάσταση του ατόμου και διαταράσσουν τον ξεκούραστο ύπνο.

Υπάρχει επίσης η έμφυτη αλληλεπίδραση μεταξύ σεροτονίνης και μελατονίνης που πρέπει να λάβετε υπόψη. Η επίφυση βασίζεται στη σεροτονίνη για την παραγωγή μελατονίνης, της ορμόνης που προκαλεί τον ύπνο και είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση του κιρκαδικού ρυθμού του σώματος. Τα επαρκή επίπεδα σεροτονίνης ενδέχεται να ενθαρρύνουν τον υγιή ύπνο, αλλά οι ακριβείς επιπτώσεις τους αναμένεται διαφέρουν από άτομο σε άτομο.

Οι παραπάνω μελέτες αντιπροσωπεύουν ένα μέρος μόνο των στοιχείων που υποστηρίζουν τα προτεινόμενα οφέλη της 5-HTP για την υγεία μας. Θα βρείτε επίσης ενθαρρυντικές σχέσεις μεταξύ της 5-HTP κι αρκετών παθήσεων που δεν έχουμε αναφέρει, αλλά το επαναλαμβανόμενο μοτίβο είναι η έλλειψη ποιοτικής έρευνας σε όλες αυτές τις ασθένειες. Προς το παρόν, λοιπόν, περιμένουμε τους ερευνητές να αποκαλύψουν το πλήρες φάσμα δυνατοτήτων της 5-HTP.

Δοσολογία

Η δόση 5-HTP που θα επιλέξετε εξαρτάται κυρίως από τους λόγους για τους οποίους την καταναλώνετε. Διαφορετικές δοσολογίες επηρεάζουν το σώμα με διαφορετικούς τρόπους. Γι' αυτό, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις ακόλουθες οδηγίες ως ένα σημείο εκκίνησης:

• Ύπνος: 100–300mg, περίπου τριάντα λεπτά πριν από τον ύπνο.

• Ημικρανίες: 100–200mg. Όσον αφορά στη συχνότητα, μπορείτε είτε να καταναλώνετε σε τακτικά χρονικά διαστήματα καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας (έως τρεις φορές την ημέρα με το γεύμα σας), είτε να λαμβάνετε 5-HTP όταν αισθάνεστε την ημικρανία να ξεκινά.

• Διάθεση: 50–100mg. Το κλειδί για τη λήψη της 5-HTP για τη διάθεση είναι η συχνότητα. Η λήψη μιας δόσης που είναι χαμηλότερη από το συνηθισμένο, αλλά και η συχνότερη λήψη του συμπληρώματος, μπορεί να είναι μια αποτελεσματική στρατηγική για την αύξηση της διάθεσης. Όπου είναι δυνατόν, λάβετε συμπληρώματα μαζί με φαγητό έως και τρεις φορές την ημέρα.

Όπως συμβαίνει με κάθε ένωση που επηρεάζει τη νευροχημική ισορροπία του σώματός μας, είναι καλύτερα να ξεκινήσουμε συντηρητικά και με χαμηλή ποσότητα. Με αυτό, εννοούμε να ξεκινήσουμε από το κατώτερο άκρο των παραπάνω συστάσεων. Είναι σημαντικό να δείτε πώς ανταποκρίνεται το σώμα σας, καθώς όσο μεγαλύτερη είναι η δόση, τόσο αυξάνεται και η πιθανότητα παρενεργειών.

Πιθανές παρενέργειες

Έχοντας καλύψει τα πιθανά οφέλη και τη δοσολογία, ήρθε η ώρα να εξετάσουμε τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της 5-HTP. Ευτυχώς, η πιθανότητα εμφάνισης παρενεργειών είναι χαμηλή κι αυτές που τελικά εμφανίζονται είναι αρκετά ήπιες. Έρευνες δείχνουν ότι το συμπλήρωμα είναι γενικά ασφαλές για καθημερινή χρήση, παρόλ' αυτά μερικές πιθανές παρενέργειες είναι:

• Καούρες
• Ναυτία/Έμετος
• Πόνος στο στομάχι/διάρροια
• Υπνηλία

Είναι επίσης σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι επιδράσεις της 5-HTP στα επίπεδα σεροτονίνης μπορεί να διαταράξουν ορισμένα συνταγογραφούμενα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των SSRI κι άλλων αντικαταθλιπτικών. Ως εκ τούτου, πρέπει πρώτα να συζητήσετε τη χρήση της με έναν γιατρό.

Προφυλάξεις και προειδοποιήσεις

Συνολικά, οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τα συμπληρώματα 5-HTP είναι ελάχιστοι. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που πρέπει να γνωρίζετε. Ακόμα κι αν δεν υπάγεστε στις παρακάτω κατηγορίες, είναι πάντα ωφέλιμο να συζητήσετε πρώτα κάθε είδους λήψη συμπληρωμάτων με έναν γιατρό. Θα σας προσφέρει συμβουλές που δεν πρόκειται να βρείτε σε οδηγούς και ιστοσελίδες στο ίντερνετ.

Αν είστε έγκυος ή θηλάζετε θα πρέπει να αποφύγετε τη λήψη 5-HTP. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι είναι επιβλαβές, αλλά δεν υπάρχουν και αναφορές που να λένε το αντίθετο. Είναι πάντα καλύτερο να κάνετε λάθος προσέχοντας περισσότερο, όταν εμπλέκονται έμβρυα ή νεογέννητα. Η ίδια συμβουλή ισχύει και για τα παιδιά, συγκεκριμένα για παιδιά κάτω των δώδεκα ετών. Τα παιδιά άνω των δώδεκα μπορούν να πάρουν 5-HTP, αλλά θα πρέπει να το συζητήσετε πρώτα με έναν γιατρό.

Η τελευταία επιφύλαξη περιλαμβάνει άτομα που πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση. Ορισμένα από τα φάρμακα που χορηγούνται κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης μπορούν να αλλάξουν την ισορροπία της σεροτονίνης του σώματός μας και δεν θέλετε να διαταράξετε περαιτέρω τη λειτουργία της με τη λήψη συμπληρωμάτων 5-HTP. Στην καλύτερη περίπτωση, είναι καλό να σταματήσετε να λαμβάνετε 5-HTP τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν από οποιαδήποτε προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση.

Είστε έτοιμοι. Γνωρίζετε πλέον όσα χρειάζεται για τη χρήση, τα πλεονεκτήματα και τις παρενέργειες της 5-HTP. Διαθέτοντας ένα καλό προφίλ ασφάλειας, περιορισμένες πιθανές παρενέργειες και πληθώρα δυνατοτήτων κι εφαρμογών, δεν υπάρχει αμφιβολία πως η 5-HTP μπορεί να είναι ένα πολύτιμο συμπλήρωμα για την ευημερία μας.

Αν ψάχνετε για μια ποικιλία φυσικών συμπληρωμάτων ευεξίας, περιηγηθείτε στο κατάστημα της Cibdol για έναν εκτενή κατάλογο από έλαια, κάψουλες, συμπληρώματα, κρέμες και πολλά άλλα. Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το πώς το σώμα κατευνάζει τον πόνο και ρυθμίζει τον ύπνο και τη διάθεση, επισκεφτείτε την Εγκυκλοπαίδεια CBD μας.